سرگذشت يک رأي

صف، شناسنامه، جوهر، انگشت سبابه، برگه رأي و صندوق. اين کلمه ها را اگر کنار هم بگذاريد، ترکيب جالبي به دست مي آيد که در ايران تقريباً سالي يک بار سراغ همه جماعت قانوني (همه کساني که به سن قانوني رأي دادن رسيده اند) مي آيد؛ درست مثل همين جمعه که انتخابات رياست جمهوري برگزار شد.
کمتر کسي مي داند از زماني که برگه رأي خود را مي اندازد داخل صندوق، تا وقتي که نتايج نهايي انتخابات اعلام مي شود، برگه هاي رأي چه مسير جذاب و هيجان انگيزي را سپري مي کنند تا در نهايت، نتيجه آراي ملت معلوم شود.ماجراي اصلي انتخابات از صبح روز برگزاري انتخابات شروع مي شود. اگر داستان چاپ تعرفه هاي رأي که گزارش چاپخانه خفن و به کلي سري اش را خبرنگاران تلويزيون گرفتند، ساخته شدن صندوق هاي اخذ رأي در شرکت سري سازنده و البته جلسه هاي توجيهي برگزارکنندگان انتخابات را ناديده بگيريم، بايد کليد شروع انتخابات را از صبح کله سحر همان روز بزنيم؛ جايي که اعضاي شعبه بايد يک ساعت قبل از شروع قانوني زمان رأي گيري در حوزه اخذ رأي حاضر باشند. از اينجاست که عمليات با يک کپه تعرفه اخذ رأي، يک صندوق خالي و باز شده و کلي صورت تجلسه سفيد و خالي شروع مي شود.

شعبه کجاست؟

شعبه هاي اخذ رأي توي جاهايي هستند که کاملاً برأي مردم آن محله يا شهر يا روستا شناخته شده باشند. مسجدها، مدرسه ها و حسينيه ها بهترين جا براي استقرار صندوق هاي اخذ رأي هستند. سيارها هم که با ميني بوس، اتوبوس يا ماشين مي چرخند.

چه کساني در شعبه اخذ رأي هستند؟

معمولا افراد حاضر در هر شعبه اخذ رأي، به 3 گروه اصلي تقسيم مي شوند و البته بسته به نوع حوزه (حوزه هاي بزرگ، متوسط يا کوچک و حوزه هاي ثابت و غير ثابت)، تعداد افراد هر حوزه هم متفاوت است. اما هر حوزه بايد 3 نوع عضو اصلي داشته باشد:
گروه ناظران شورأي نگهبان (شامل ناظر مسؤول و ناظران)، گروه اجرأيي (شامل رئيس و اعضاي صندوق، نماينده فرماندار و بازرس وزارت کشور) و نيروهاي انتظامي برأي تأمين امنيت شعبه اخذ رأي.
غيراز اين اعضاي اصلي، هر کدام از کانديداها هم مي توانند نماينده شان رابه حوزه اخذ رأي بفرستند تا خيالشان از روند رأي گيري و شمارش آرا تخت باشد.

صندوق چه شکلي آماده مي شود؟

تا همين 4-3دوره پيش، صندوق هاي اخذ رأي کارتني بود و با يک پارچه سفيد پوشانده مي شد. بعد نوبت شمع و مهر وبود و درست در جاهايي که درزهاي پارچه صندوق بود، شمع آب مي کردند و مهر را مي زدند روي شمع داغ اما حالا کارها خيلي آسان شده. هم صندوق ها خيلي شيک و تر و تميز شده اند و هم پلمپ کردنش با بست هاي باريک پلاستيکي عين آب خوردن شده است. چند نسخه از صورتجلسه ها را که آخر رأي گيري به کار مي آيد مي گذارند داخل صندوق و با 4 تا بست ويژه ناظران و 4 بست ويژه نيروهاي اجرأيي، 8 سوراخ دور تا دور صندوق را پلمپ مي کنند. بعد صندوق را مي گذارند در جاي تعيين شده و با شروع زمان رأي گيري، در حوزه را باز مي کنند تا ملت بيايند و رأي بدهند.

اي رأي که مي روي به صندوق

روي تعرفه رأي شما، 2 تا اثر نصفه از 2 نوع مهر پيداست؛ يکي اش مال نيروهاي اجرأيي است که عين همان مهر روي صفحه انتخابات شناسنامه تان است و يکي ديگر مهر ناظران شورأي نگهبان. هر تعرفه رأيي اي که حتي يکي از اين 2 نوع مهررا نداشته باشد، باطل محسوب مي شود. غير از برگه رأيي اي که شما پرکرده و به صندوق انداخته ايد، تعرفه شما 2 تا ته برگ هم دارد؛ يکي تعرفه ويژه ناظران که تعدادش معيار اصلي برأي تعدادي رأي هاي اخذ شده است و ناظران، همان موقع مي اندازند توي يک صندوق ديگرمخصوص خودشان و يکي ديگر ته برگ رأي تان که مشخصات و شماره سريال هايش به درد شمارش تعداد آراي نهايي مي خورد و خودش يک جور سند برأي مصرف تعرفه هاست.آخر رأي گيري - وقتي همه چيز تمام شد و خواستند آرا را بشمرند-بعد از باز کردن صندوق اخذ رأي، تعداد تعرفه هاي مصرفي را با تعداد رأي هاي توي صندوق ناظران و صندوق اصلي تطبيق مي دهند.
رأي هاي صحيح ازرأي هاي باطله جدا مي شوند و توي همان صورتجلسه ها که به صورتجلسه شماره 22 معروف است مي نويسند. 5 تا جمع و ضرب و تقسيم مي کنند تا همه چيز عين ترازنامه هاي حسابداري سربه سر شود. بعد آراي شمارش را يکي يکي جلوي اسم هر نامزد مي نويسند.

صندوق کجا مي رود؟

شمارش آراي حوزه تمام شده، 5 تا صورتجلسه مشابه هم يکي يکي پر شده و همه اعضاي اجرايي و ناظر هم آن را امضا کرده اند، همه رأي ها و تعرفه هاي شعبه هم بسته بندي شده داخل صندوق است. صندوق هم دوباره با 8 تا بست پلاستيکي ديگر پلمپ شده. صورتجلسه ها حالا بين اعضا تنظيم شده؛ يکي داخل صندوق است، يکي دست ناظر مسؤول و 3 تا هم دست رئيس شعبه تا سندي باشد برأي تحويل صندوق. توي هر منطقه يا شهري، يک حوزه مرکزي براي تجمع صندوق ها و آرا وجود دارد. حالا ديگر نوبت اين است که ناظران مسؤول شعبه با رئيس شعبه و مأموران نيروي انتظامي صندوق رأي و صندوق ويژه نظارت را بزنند زير بغلشان، با هم سوار ماشين شوند و بروند حوزه تجميع آراي منطقه که فرمانداري يا بخش داري همان بخش يا شهر است و صندوق را تحويل بدهند. آنجا علاوه بر صندوق و صورتجلسه ها، مهرهاي انتخابات هم ازرئيس صندوق و ناظر مسؤول تحويل گرفته مي شود و بعد هم کار اعضاي شعبه تمام مي شود و مي روند سراغ زندگي شان.

رأي ها چطوري جمع مي شوند؟

توي حوزه تجميع صندوق هاي رأي، چند تا بخش هست و هر بخشي هم چند تا اتاق دارد. مسؤولان آنجا اول صورتجلسه ها و معادله هايش را يکبار اينجا و با حضور اعضاي شعبه چک مي کنند و بعد که مطمئن شدند همه چيز درست و دقيق است، صورتجلسه ها را به بخش تجميع صورتجلسه ها مي برند. صندوق ها را هم توي يک اتاق بزرگ روي هم مي چينند تا موقع تحويل مقامات وزارت کشور و شورأي نگهبان بدهند. برأي همين است که توي فرمانداري ها از ميان صحبت هاي بقيه مي شود يک نتيجه تقريبي از انتخابات به دست آورد. تمام صندوق هاي ثابت و سيار که تجميع شد، نوبت ارسال نتايج به ستاد انتخابات وزارت کشور مي رسد و بعدش مي شود نتيجه قطعي انتخابات را از ستاد انتخابات وزارت کشور شنيد؛ انتخاباتي که يک رأي اش سهم و حق من و تو بوده.
منبع:مجله همشهري جوان، شماره215 /س